Część pochwowa szyjki macicy pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, natomiast wnętrze jej kanału wyściela nabłonek walcowaty. Strefa styku tych dwóch nabłonków jest miejscem, w którym najczęściej rozpoczynają się zmiany o charakterze atypii. W badaniu kolposkopowym uwidocznienie tej strefy ma więc szczególne znaczenie. Możliwość dokładnego uwidocznienia, różnicowania i lokalizacji nawet niewielkich zmian ma istotne znaczenie w ustalaniu i przeprowadzaniu prawidłowego monitoringu kobiet zagrożonych patologiami szyjki macicy, pochwy oraz sromu, a także jest przydatne podczas podejmowania decyzji, co do dalszej diagnostyki lub terapii w przypadku wykrycia nieprawidłowości o charakterze przednowotworowym lub nowotworowym. Wielokrotnie kolposkopowa weryfikacja wyniku cytologicznego pozwala na zaniechanie terapii radykalnej na rzecz terapii oszczędzającej, co w przypadku młodych kobiet w okresie prokreacji ma istotne znaczenie.

Przebieg badania kolposkopowego szyjki macicy

Pacjentka podczas wizyty w gabinecie układana jest na fotelu w pozycji ginekologicznej. Po założeniu wzierników lekarz ogląda szyjkę macicy oceniając jej kolor, powierzchnię, obrysy oraz granicę strefy przekształceń. Następnie do pochwy zakłada specjalny wziernik zaopatrzony w układ optyczny, po czym po przemyciu szyjki płynem fizjologicznym w celu usunięcia wydzieliny i śluzu szyjkowego ogląda szyjkę. W zależności od stosowanej techniki na szyjkę nakłada tampon z kwasem octowym lub płynem Lugola i ponownie ogląda szyjkę.

Badanie kolposkopowe nie wymaga znieczulenia, przez co nie ma potrzeby hospitalizacji. Jest ono zupełnie bezbolesne, a wynik otrzymuje się w ciągu zaledwie kilku minut. Można je przeprowadzać wielokrotnie i jest zupełnie nieszkodliwe dla organizmu, dzięki czemu może być wykonywane również u kobiet ciężarnych.

Najbardziej wiarygodne wyniki uzyskuje się u kobiet w okresie aktywności płciowej. Po okresie menopauzy dochodzi do przemieszczania się w głąb kanału szyjki macicy strefy styku nabłonków, przez co staje się ona trudna do uwidocznienia w badaniu kolposkopowym. W związku z tym procesem, aby ograniczyć ryzyko uzyskania fałszywych wyników, u kobiet w okresie menopauzy konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniej miejscowej kuracji estrogenowej na kilka dni przed badaniem. W celu uzyskania prawidłowego obrazu kolposkopii nie może ono być wykonywane podczas krwawienia miesiączkowego. Na kilka dni przed zabiegiem wymaga się od pacjentek, by zaniechały współżycia seksualnego, badania ginekologicznego oraz irygacji pochwy.

Jak wynika z sondaży około 1/3 polskich kobiet nigdy nie miała wykonanego badania cytologicznego. Możliwości, jakie dają obecnie stosowane metody wczesnego wykrywania zmian nowotworowych oraz dostępność i propagowanie licznych programów profilaktycznych powinno zachęcić kobiety do korzystania z tych możliwości i przestrzegania wizyt kontrolnych w gabinetach ginekologicznych.